Grauwe kiekendief

(Circus pygargus)

De Grauwe kiekendief is een broedvogel in Nederland die overwintert in Afrika, ten zuiden van de Sahel.

Nest in luzerneveld

De Grauwe kiekendieven komen vanaf half april aan in het broedgebied in Nederland. Aan het eind van het broedseizoen vertrekken de broedvogels in augustus/september naar het overwinteringgebied. Er is een duidelijk verschil tussen een mannetje en vrouwtje en de juvenielen.

Het mannetje van de Grauwe kiekendief is herkenbaar aan het grijsblauwe verenkleed met zwarte vleugelpunten en op de bovenvleugel en de ondervleugel twee zwarte banden over de armpennen. Op de onderdekveren zijn zwakke roodbruine tekeningen aanwezig. Op de staart zijn dwarsstrepen aanwezig. In het voorjaar van het derde kalenderjaar zijn de mannetjes nog vrij donker op de vleugels. Oudere mannetjes hebben een lichtere vleugelkleur.

Tot in 1950 was de grauwe kiekendief een van de meest voorkomende roofvogels in Nederland. In 1990 bleek hij zo goed als uitgestorven. Oorzaken waren allereerst de ontginning van de oorspronkelijke “woeste gronden”, later de intensivering van de landbouw, het steeds vroeger maaien van de gewassen en het gebruik van bestrijdingsmiddelen in het overwinteringgebied.

Andere akkervogels komen sinds de vijftiger jaren trouwens ook veel minder voor; kwartels, patrijzen en veldleeuweriken bijvoorbeeld. De grauwe gors is inmiddels uitgestorven. Oudere boeren weten hier wellicht over mee te praten. In akkerbouwgebieden dreigde hiermee een saai, soortenarm vogelleven over te blijven, en dat gold ook voor Noord-Oost Groningen, een grootschalig landbouwgebied.

Tot ieders verrassing keerde de grauwe kiekendief in 1990 als broedvogel terug in Groningen, in Flevoland weet hij zich staande te houden.

In de jaren erna bleef het aantal broedparen stijgen, tot het aantal zich stabiliseerde rond de 30-40 paar. Oorzaak en aanzet bleek de meerjarige braaklegging te zijn, die begin jaren negentig van kracht was.

Op de braakliggende percelen nam het aantal muizen fors toe. Muizen zijn de belangrijkste voedselbron voor veel roofvogels, ook voor kiekendieven, dus voedsel was er in overvloed. In de wel bebouwde percelen met luzerne, koolzaad of wintertarwe konden de vogels hun nesten maken.

De verrassende terugkeer van de grauwe kiekendief betekende voor beleidsmakers die zich met natuur bezighouden een omslag in hun denken, namelijk dat natuur buiten natuurreservaten ook zeer de moeite waard kan zijn. Er moet verder niet worden vergeten dat de vogels van het boerenland internationaal hoge ogen gooien; behoud en herstel van deze groep is dus de moeite waard!

De grauwe kiekendief heeft daarbij de rol gekregen van representant en ambassadeur van andere akkervogels in Groningen en Flevoland.

Groenvoederdrogerij Oldambt B.V. draagt deze dieren een warm hart toe en verleent zoveel mogelijk medewerking om nesten met broedparen in stand te houden.

Kijk voor meer informatie op http://www.werkgroepgrauwekiekendief.nl/